این که فضای مدرسه چگونه باشد نخست در یادگیری دانش‌آموزان نقش مؤثری بازی می‌کند. همان‌طور که بارها تاکید شده است، یادگیری به‌عنوان یک فرایند اهمیت بسیاری برای دبستان شمیم آرامش دارد. اگر یادگیری رخ ندهد گویی والدین گرامی پول خود را صرف هیچ و دانش‌آموزان زمان خود را بیهوده در مدرسه گذرانده‌اند.

در این مطلب قصد داریم در مورد این موضوع صحبت کنیم که باید فضای مدرسه چگونه باشد؟ و این موضوع را از جنبه‌های ذهنی و محیطی مورد بررسی قرار می‌دهیم.

فضای مدرسه چگونه باشد تا یادگیری صورت گیرد؟

عنوان این بخش با یک سؤال بسیار مهم و چالشی همراه شده است. هدف هر مدرسه‌ای نخست آموزش و سپس پرورش کودکان است. برای آموزش و پرورش هم نیاز به محیطی سالم است. اجازه بدهید یک مثال بزنیم تا مطلب برای شما عزیزان شفاف‌تر شود:

برای رویش و شکفته شدن یک گل زیبا به چه چیزی نیاز داریم؟

بستر مناسب. اما آیا بستر به‌تنهایی کافی است؟

مسلماً خیر، هم به بستر نیاز داریم و هم به محیطی که بتواند به نیازهای گل زیبا پاسخ داده و موجب رشد شکوفایی آن شود.

حال این مثال را می‌گذاریم و به سراغ ادامه مطلب می‌رویم.

بستر مناسب برای دانش‌آموزان دو نوع است:

1. بستر ذهنی
2. محیط فیزیکی

حال به بررسی هریک می‌پردازیم.

بستر ذهنی

شامل هرآن چیزی است که در ذهن کودکان می‌گذرد. افکار، آرزوها، درخواست‌ها، دوراهی‌ها و غیره، شامل تمام آن چیزهایی که ما نمی‌بینیم. تنها می‌توانیم با استفاده از برخی تکنیک‌های روان‌شناسی به تعدادی از این افکار ناپیدا پی ببریم.

ریشه‌ی افکار کجاست؟

ریشه‌ی افکار در محرک‌های محیطی قرار دارد. چشمان کودک نیکوکاری یک فرد را می‌بیند، در مورد آن فکر می‌کند.

مهر و محبت پدر و مادر در خانه کودک را به تفکر وامی‌دارد.

وقتی در مدرسه معلم به او “آفرین” می‌گوید کودک به این جمله و اتفاقات قبل و بعد آن فکر می‌کند. اگر احساس لذت کند، تلاش می‌کند بازهم این کلمه را بشنود.

باید یادمان بماند که افکار صدا ندارند و ممکن است بعدها در قالب رفتارهای گوناگون بروز پیدا کنند. رفتارهای خوشایند عواقب خوشایندی در پی‌دارند و رفتارهای ناخوشایند منجر به تفکرات و رفتارهای نامطلوب خواهند شد. به‌راستی ریشه‌ی افکار کجا است؟

• محیط خانه و خانواده
• اجتماع
• مدرسه
• و هرجای دیگری که کودک رفته، هست و می‌رود.

مراقب ورودی‌های ذهن کودکان خود باشید

شاید امروزه بارهاوبارها در قالب جملات انگیزشی و یا حین صحبت برخی افراد مشهور در فضای مجازی این جمله را شنیده باشید: “مراقب ورودی ذهن خودت باش“. هرآنچه کودک می‌بیند، می‌شنود و احساس می‌کند شامل ورودی‌های ذهن او هستند. به همین دلیل است که وقتی از ما می‌پرسند که باید فضای مدرسه چگونه باشد؟ به آنها پاسخ می‌دهیم فضایی پر از احساس خوب.

محیط فیزیکی

وقتی می‌پرسند فضای مدرسه چگونه باشد، اولین چیزی که به ذهن ما می‌رسد محیط فیزیکی است. به همین جهت ابتدا به مسائل ذهنی پرداخته شد تا بتوانیم بیشتر با آن آشنا شویم زیرا شناخت ذهن با ابهامات بیشتری همراه است.

محیط فیزیکی عبارت است از آن چیزهایی که اطراف کودک وجود دارند. وجود به معنای حضور است. از مولکول‌های هوا گرفته تا عروسکی که بالای کمد به کودک چشمک می‌زند، همگی اجزای محیط فیزیکی کودکان را تشکیل می‌دهند.

برخی از عوامل محیط فیزیکی قابل دیدن هستند مثل دیوار خانه، کمد لباس، کتاب درسی، میز و صندلی مدرسه و غیره. اما برخی دیگر از عوامل محیطی قابل رویت نیستند اما همواره حضور آنها بر زندگی ما تاثیرگذار است. مانند، جاذبه‌ی زمین، مولکول‌های آب و غیره. کودک وارد مدرسه می‌شود که علاوه بر تجربه‌ی محیط فیزیکی جدید مدرسه، بتواند از این مسائل به‌ظاهر مبهم نیز اطلاع یابد.

تابه‌حال به فلسفه‌ی درس علوم فکر کرده‌اید؟

نردبان شکسته

بحث محیط را با اشاره به یکی از کتاب‌های بسیار مهم در این زمینه پایان خواهیم داد. کتاب نردبان شکسته اثر کیت پین و ترجمه‌ی سمانه پرهیزکاری به بحث در مورد تأثیرات مستقیم محیط بر زندگی افراد می‌پردازد. با خواندن این کتاب می‌توانید تا حدی از کودکان خود در برابر تأثیرات محیطی مراقبت نمایید. به چند خطی از این کتاب گران‌بها توجه کنید:

بحث بر سر نابرابری محیطی است:

وقتی سطح نابرابری آن‌قدر بالا می‌رود که امکان نادیده‌گرفتن آن وجود ندارد، ممکن است همه رفتار عجیب‌وغریبی از خود نشان دهند.

نابرابری احساسات ما را به شیوه‌ای نظام‌مند و قابل پیش‌بینی و همین‌طور مکرر تحت‌تأثیر قرار می‌دهد؛ باعث می‌شود کوته‌بین و مستعدِ هرگونه رفتار پرخطر شویم، و میل به قربانی کردن آینده‌ی امن‌مان برای لذت آنی افزایش یابد، باعث می‌شود میل بیشتری به تصمیم‌گیری‌های متناقض داشته باشیم. به افکار عجیب باور پیدا می‌کنیم و به شکلی خرافاتی جهان را آن‌گونه ببینیم که می‌خواهیم باشد، نه آن‌گونه که هست.

از نظر محیطی فضای مدرسه چگونه باشد

متنی که از کتاب نردبان شکسته آمد یک متن سخت و سنگین، کاربردی برای کل افراد حاضر در اجتماع است. حال بیایید باهم متن بالا را به دبستان شمیم آرامش تعمیم دهیم.

اگر در محیط فیزیکی مدرسه نابرابری وجود داشته باشد، این نابرابری به شیوه‌ای آزاردهنده برای دانش‌آموزان موجب برانگیخته شدن احساسات آنها می‌شود. با خود می‌گویند فلانی چه چیزی بیشتر از من دارد؟ آیا او از من باهوش‌تر است؟ خوشگل‌تر است، آه، نکند خانواده‌ی بهتری دارد؟ و سپس شروع می‌کنند خود را سرزنش کردن. شاید دراین‌بین چند تهمت ریزودرشت نیز به خود بزنند: تو کندذهن هستی، تو خانواده خوبی نداری و غیره. اما در حقیقت این‌طور نیست.

اینجا محیط فیزیکی موجب ایجاد یک فکر شده یا این‌که بر فکری که قبلاً بوده تأثیر گذاشته است.

حال زمان آن رسیده تا به این سؤال مهم پاسخ دهیم. پاسخ شمیم آرامش به این پرسش که فضای مدرسه چگونه باشد، پاسخی از روی تجربه و مهارت است. ما به‌عنوان بهترین دبستان دخترانه البرز همیشه تمام تلاش خود را کرده‌ایم تا بتوانیم هم از نظر ذهنی و هم از نظر محیطی مراقب دانش‌آموزان خود باشیم. کادر دبستان شمیم آرامش ساعت‌ها توسط افراد متخصص آموزش‌دیده‌اند و امروز با افتخار می‌گوییم که از بهترین افراد در کادرشمیم آرامش بهره‌مند هستیم.

پاسخ به سؤال: فضای مدرسه چگونه باشد

در این مطلب تمام تلاش خود را داشتیم با بیان نمونه‌های جذاب، مطالب تخصصی را سهل و آسان کنیم تا تمامی افراد جامعه بتوانند از آنها استفاده کنند. به‌راستی پاسخ شفافی برای این که بدانیم دقیقاً فضای مدرسه چگونه باشد و آن را طبق چهارچوبی خاص استانداردسازی کنیم، وجود ندارد. اما بر حسب تجربه می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• فراهم‌آوردن محیطی پر از احساس خوب (تشویق، صورت خندان، آموزش شاد و غیره)
• فعالیت‌های گروهی درسی و ورزشی
• تقسیم وظایف و ارائه‌ی حس ارزشمندی به همه‌ی دانش‌آموزان
• استانداردسازی محیط فیزیکی مدرسه (کلاس‌ها، حیاط، آزمایشگاه و غیره)
• تشویق دانش‌آموزان کوشا در کنار ایجاد حس انگیزه برای دانش‌آموزان دیگر
• ارتباط صحیح با کودکان و شناخت شخصیت هریک از آنها
• شناسایی علایق کودکان
• استفاده از روش‌های آموزشی روز دنیا
• حضور مشاور متخصص در مدرسه
• بررسی فضای مدرسه از نظر ایمنی توسط سازمان‌های مربوطه (کلانتری، آتش‌نشانی، اورژانس و غیره)
• نظارت اولیا بر عملکرد کادر مدرسه
• ارائه گزارش‌های دوره‌ای به والدین
• آموزش مهارت‌های زندگی (روابط اجتماعی، احترام متقابل و برخی دیگر از مهارت‌های موردعلاقه دانش‌آموزان ابتدایی)
• برگزاری جشنواره‌ها و نمایشگاه‌هایی که در عین جذابیت حاوی پیام آموزشی هستند
• ارائه تکالیف و تمرین‌هایی که موجب تحریک و تقویت قوه خلاقیت کودکان شود
• نظارت بر تغذیه دانش‌آموزان

و سایر مواردی که می‌توانند در این راه به بهبود مدرسه شمیم آرامش کمک کنند. حال شما در بخش نظرات بگویید که بهتر است فضای مدرسه چگونه باشد؟